Fobije

Fobija

Fobija je izraženi trajni strah, najčešće prekomeran ili neopravdan, a pojavljuje se u vezi očekivanja specifičnog objekta ili situacije.

Većina se ljudi boji npr. visine ili pauka, ali taj ih strah ne ometa u svakidašnjem životu. Takav strah postaje fobija kada ih onemogućuje u aktivnostima koje su do tada s lakoćom obavljali ili uživali u njima.

Termin fobija odnosi se na grupu simptoma prouzrokovanih određenim objektima ili situacijama.

Specifična fobija, nekad zvana jednostavna fobija je trajni, bezrazložni strah uzrokovan prisutnošću ili zamišljanjem specifičnog objekta ili situacije koja ne predstavlja realnu opasnost.

Izloženost objektu ili situaciji dovodi do trenutne reakcije u smislu visokog stupanja anksioznosti ili pak do pokušaja izbjegavanja objekta ili situacije.

Simptomi povezani s fobijom ili model izbjegavajućeg ponašanja vezano za određene objekte ili situacije može u značajnijoj mjeri utjecati na sposobnosti svakodnevnog funkcioniranja.

Odrasli sa specifičnom fobijom prepoznaju da je strah pretjeran i bezrazložan, ali usprkos tome ne mogu mu se oduprijeti.

Postoji više vrsta specifičnih fobija koji se temelje na strahu od različitih objekata ili situacija:

Fobije od životinja: npr strah od psa, zmije, insekata ili miševa. To je najučestalija specifična fobija.

Situacijske fobije: uključuju strah od specifične situacije, npr. strah od letenja avionom, vožnje automobilom, strah od liftova, strah od zatvorenog prostora.

Fobije od prirodnog okoliša: strah od visine, oluje, vode.

Fobije od krvi - infekcija - ozljeda: obuhvaća strah i od medicinskih zahvata.

Ostale fobije: strah od padanja, glasnih zvukova, strah od zamaskiranih osoba (npr. klaunova kod djece).

Osoba može imati više od jedne specifične fobije.

Vrste fobija


Ablutofobija - strah od pranja i kupanja
Agateofobija - strah od ludila
Agorafobija - strah od otvorenog prostora i javnih mjesta
Aklufobija - strah od mraka
Akrofobija - strah od visina
Akustikofobija - strah od buke
Algofobija - strah od boli
Aliumfobija - strah od češnjaka
Ambulofobija - strah od hodanja
Amnezifobija - strah od amnezije
Androfobija - strah od muškaraca
Antrofobija - strah od ljudi



Arahnofobija - strah od pauka
Aritmofobija - strah od brojeva
Asimetrifobija - strah od asimetričnih stvari
Aurofobija - strah od zlata
Aviofobija - strah od letenja
Autofobija - strah od samoga sebe
Bacilofobija - strah od mikroba
Bakteriofobija - strah od bakterija
Bibliofobija - strah od knjiga
Botanofobija - strah od biljaka



Brontofobija - strah od munja i grmljavine
Cyberfobija - strah od računala
Deipnofobija - strah od jedenja
Dendrofobija - strah od drveća
Dentofobija - strah od zubara
Dorafobija - strah od krzna i kože životinja
Dromofobija - strah od prelaska preko ulice
Ekofobija - strah od doma
Elektrofobija - strah od električne energije
Ergofobija - strah od posla
Fobofobija - strah od straha
Fonofobija - strah od vlastitog glasa
Frigofobija - strah od hladnoće
Gamofobija - strah od braka
Geliofobija - strah od smijeha
Genofobija - strah od sexa
Glosofobija - strah od obraćanja javnosti
Hedonofobija - strah od osjećaja ugode
Heliofobija - strah od sunca
Hemofobija - strah od krvi
Homofobija - strah od homoseksualnosti
Hidrofobija - strah od vode
Hippopotomonstrosesquippedaliofobija - strah od dugih riječi
Ideofobija - strah od ideja
Ihitofobija - strah od riba
Kakofobija - strah od ružnoće
Kaliginefobija - strah od lijepih žena
Katoptrofobija - strah od zrcala
Kleptofobija - strah od krađe
Koitofobija - strah od spolnog odnosa
Koprofobija - strah od izmeta
Korofobija - strah od plesanja
Kromofobija - strah od boja
Kronofobija - strah od vremena
Ksenofobija - strah od stranaca
Logofobija - strah od riječi
Megalofobija - strah od velikih stvari
Menofobija - strah od menstruacije
Misofobija - strah od prljavštine, stalno pranje ruku
Monofobija - strah od samoce
Nekrofobija - strah od smrti
Oktofobija - strah od broja osam
Onomatofobija - strah da ćete čuti određenu riječ
Ornitofobija - strah od ptica
Panofobija - strah od svega
Papafobija - strah od pape
Patofobija - strah od bolesti
Pedofobija - strah od djece
Penterafobija - strah od punice
Plutofobija - strah od bogatstva
Pogofobija - strah od brada
Proktofobija - strah od anusa
Radiofobija - strah od radijacije
Seksofobija - strah od osoba suprotnog spola
Skotofobija - strah od mraka
Tafefobija - strah od toga da budeš pokopan živ
Teofobija - strah od bogova ili religije
Testofobija - strah od testiranja
Trihofobija - strah od kose
Tropofobija - strah od promjena
Vestifobija - strah od odjeće
Zoofobija - strah od životinja

Ksenofobija

Ksenofobija označava strah ili anksioznost prema strancima ili nepoznatom, etimološki riječi dolazi od grčkih riječi ξένος (ksenos), što znači stranac i φόβος (fobos) - strah. Pojam se općenito rabi za opisivanje straha ili mržnje prema stranicima ili općenito, prema ljudima drugačijim od samoga sebe. Na primjer, rasizam se ponekad opisuje kao oblik ksenofobije.

Ksenofobija implicira vjerovanje (bez obzira na njenu istinitost) da je objekt straha (mržnje) na neki način stran. Predrasude protiv žena ne mogu se smatrati oblicima ksenofobije u ovom smislu, osim u ograničenim slučajevima ekskluzivno muških društava (institucija). Pojam ksenofilija odnosi se na suprotnu pojavu, simpatiziranju stranaca.

"DSM-IV" pravilnik u opisu ove fobije spominje "intenzivnu anksioznost" koja slijedi izlaganju objektu fobije, bilo u stvarnom životu ili putem mašte ili video zapisa.

Postoje dva glavna objekta ove fobije:
prvi je grupa građana u društvu, koja se po nekom kriteriju smatra izdvojenom, to su često nedavni doseljenici, no ksenofobija može biti usmjerena i prema grupi koja je dio društva već stoljećima. Ovaj oblik ksenofobije može uzrokovati (potaknuti) nasilne reakcije, a krajnji vid mu je genocid. Šovinizam je agresivni oblik nacionalizma koji iskazuje ksenofobiju.
drugi oblik ksenofobije je primarno kulturalni, a objekti fobije su kulturalni elementi koje smatramo stranima. Sve kulture su podložne stranim utjecajima, no kulturalna ksenofobija je često vrlo usmjerena, na primjer prema posuđenicama iz stranih jezika. Ovaj oblik ksenofobije rijetko izaziva nasilje prema ljudima, no može uzrokovati političke kampanje za kulturnu ili jezičnu čistoću (rabi se izraz purizam). Izolacionizam, opća odbojnost prema svemu stranom ne može se opisati kao oblik ksenofobije.

STRAHOVI




Postoji izreka koja upucuje da je: "strah od neuspeha najveci - neuspeh". Upoznajte svoje stahove i/ili strahovanja, da biste ih bolje razumeli. Postoje razlicite psiholoske metode koje pomazu da se strahovi prevazidju i razrese, osobe koje su oslobodjene (rasterecene) od strahova zive spokojnije i kvalitetnije. Psiholoska ravnoteza zahteva mentalnu hogijenu i svest o svojim (ne)mogucnostima.

Osecaj teskobe, neprijatnosti ili vrlo intenzivne uznemirenosti, dozivljen u prisutnosti neke "opasnosti" ili pri pomisli na nju, naziva se strahom.

Strah u osnovi ima i svoju pozitivnu funkciju, od najstarijih vremena omogucava opstanak coveka. Opreznost, bezanje pred opasnoscu, sakrivanje i nepoverljivost prema nepoznatom, nasledjivani su od generacije do generacije i prenosili su se vaspitanjem.
Beba od 4-5 meseci moze pokazivati manifestacije straha u obliku naglih i nedefinisanih reakcija, pokreta ili promena polozaja. Vremenom, odnosi straha i iskustva se uslovljavaju: strah od nekih predmeta, novih situacija, stranih osoba, zivotinja, usamljenosti, mraka, bolnih i mucnih secanja. Tek vremenom (sazrevanjem i odrastanjem), strah se kristalise oko neuspeha, ponizenja, kaznenih mera, skolske sredine.
Fizicka konstitucija, preterana osecajnost, zdravstveno stanje, vaspitne greske, roditeljski strah, zivotne okolnosti, siromastvo, raspad porodice, napustenost - pojacavaju reakciju na strah, tako da nekada dovode do fobicnih i panicnih reakcija.

Odrasli ljudi, po pravilu, rano nauce da strah odrzavaju u granicama normalnog. Ali, svako od ljudi ponekad oseti paniku, neprijatan osecaj u stomaku, uzasnu toplinu, suva usta, ubrzan puls, telo obliveno znojem, utrnule ruke. Kod zdravog coveka ti simptomi prolaze veoma brzo, ali kod obolelih, po tumacenju psihoanaliticara, ne postoji mogucnost ovladavanja osecanjima i postupcima, cak i kada su oni sasvim svesni da im ne preti nikakva realna opasnost.

Prema iskustvima psihologa i psihijatara, postoji mnogo varijanti te dusevne smetnje, koja se naziva fobija. Svaka pojava ili predmet, prakticno, moze da izazove panican strah kod neke osobe, te tako postoji gotovo neogranicen broj fobija.


Na osnovu istrazivanja, najcesce fobije su:

aerofobija - bolestan strah od letenja,
agorafobija - bolestan strah od otvorenog praznog prostora,
bakteriofobija - bolestan strah od bakterija,
erotofobija - bolestan strah od fizicke ljubavi,
hematofobija - bolestan strah od gledanja krvi,
hipofobija - bolestan strah od konja,
hirofobija - bolestan strah od vode,
hodofobija - bolestan strah od putovanja,
kancerofobija - bolestan strah od raka,
kardifobija - bolestan strah od srcanih bolesti,
klaustrofobija - bolestan strah od zatvorenog prostora,
klinofobija - bolestan strah od odlaska u krevet,
mizofobija - strah od prljavstine, nescistoce,
niktofobija - bolestan strah od mraka, tame, noci,
nozofobija - bolestan strah od bolesti uopste,
partenofobija - bolestan strah od mladih devojaka,
pirofobija - bolestan strah od vatre,
talasofobija - bolestan strah od mora,
tanatofobija - bolestan strah od smrti,
toksofobija - bolestan strah od otrova,
tripanofobija - bolestan strah od injekcija,
zoofobija - bolestan strah od zivotinja,
ksenofobija - bolesna mrznja prema strancima,



Novija istrazivanja u Nemackoj su otkrila, da gotovo 15 odsto odraslih osoba, pati od nekog oblika fobije. Plase se mraka, ponora, mosta, zivotinja i insekata, letenja avionom, poseta bolnici i mnogo cega drugog.
Po recima profesora Ivera Handa, mnoge osobe koje nikada nisu dozivele samrtni strah zbog neke fobije, mogu se smejati ponasanju fobicne osobe, pa oboleli onda pate i od nerazumevanja okoline. Oni se stide i tesko se odlucuju da govore o svojim mukama. Mnogi postaju jos depresivniji ili traze spas u sredstvima za smirenje, alkoholu ili drogi.

Srecom, po misljenju i na osnovu prakse vecine psihologa i psihijatara, smatra se da bolest straha u vecini slucajeva moze da se izleci ili bar ublazi.

Nacini lecenja strahova i fobija



Terapija samosavladjivanja, obicno je dovoljna da pomogne bolesniku. Na pocetku se istrazuje pozadina fobije i njeni uzroci, kao i bivsi i sadasnji uslovi zivota pacijenta. Zatim, terapeut zajedno sa bolesnikom odlucuje o metodi i daljem postupku.

Terapija "suocavanja sa strahom" - U hamburskoj univerzitetskoj bolnici primenjuju terapiju "suocavanja sa strahom", koja obuhvata seanse prethodnog upoznavanja i opisa predmeta straha, a zatim i postupnog priblizavanju objektu fobije.

Terapija "Infuzije laktata" - Ostri strahovi javljaju se cesto uporedo sa smetnjama u razmeni materija, pri cemu laktat (so mlecne kiseline) ima posebnu ulogu, navodi direktor minhenskog Mak Plankovog instituta za psihijatriju, profesor Florijan Holsboer. Infuzijama laktata mogu se prekinuti fobicni strahovi kod fobicara, dok zdrave osobe ne reaguju na tu vrstu infuzije.

Osnovni savet je - ne saziveti se sa bolescu, ne stideti se svojih simptoma, obavezno potraziti strucnu pomoc i izboriti se za pravo na zivot bez straha. Odnosno, dajte sebi sansu da zivite zdravije, lepse i kvalitetnije.