Janoš Mesaroš

Janoš Mesaroš je rođen 1943 godine u Vojvodini, a živi u Beogradu. Naš poznati i u svetu takođe slavni slikar naive, na scenu naivne umetnosti uključuje se još 1970 godine kada se pridružio grupi naivnih umetnika “Selo”. Motivima je vezan za Vojvodinu i prizore ravnice. Prepoznatljiv je po slikama konja i raznih detalja sa salaša. Slikar optimizma, snage i radosti života, njegove slike nikoga ne mogu da ostave ravnodušnim. Ovaj plodni slikar je do sada imao hiljade grupnih izložbi i oko 270 samostalnih izložbi na kojima se predstavio sa više od 7.000 slika, u Italiji, Francuskoj, Nemačkoj, Austriji, Mađarskoj, Španiji, Kanadi, SAD, Australiji i još mnogo drugih. Njegove slike, bilo pasteli, bilo ulja na platnu, pune su kolorita i energije.

U Mesaroševim ranim radovima vidljivo je interesovanje da se prepoznaju i zabeleže scene svakodnevnog seoskog života. U želji da što više simbolizuje život i običaje naroda plodne vojvođanske ravnice, u prvim planovima svojih slika Janoš ističe karakteristike podneblja: subare lala, klipove kukuruza, stogove sena, žute bundeve. Tokom poznih sedamdesetih i početkom osamdesetih godina u Mesarešovom opusu se javljaju specifični motivi vojvođanskih pejzaža u kojima se svojevrsni “isečci” ravnice, poput letećih ćilima uzdižu u nebo. Ti fragmenti plodnog, travnatog, cvetnog tla, u slici dobijaju izgled svojevrsnog simbola “čiste”, izdvojene i sačuvane izvorne lepote prirode. Međutim, Mesaroševe slike nastale krajem dvadesetog i početkom neizvesnog dvadesetprvog veka, imaju i drugačiji prizvuk. U njima se prepoznaje umetnikova svest o ekološkoj ugroženosti, o potrebi zaštite životne sredine kao jedne od najbitnijih ljudskih problematika. Istovremeno, ti prikazi razdvajanja, rastakanja i raspadanja tla imaju i drugačije metaforičke potencijale. Takvim slikama ovaj umetnik naslutio je i sudbinska razdvajanja, udaljavanja i razgraničenja koja su se dogodila na tlu bivše Jugoslavije.

U slikarstvu Janoša Mesarosa posebnu pažnju privlači Janošev ciklus vitkih, snažnih, rasnih ždrebaca. Ta simbolička tema konja koja je stalno prisutna na Janoševim slikama takođe je sudbinski vezana za vojvođansko podneblje, za ravnicu, za selo. Mesaroš “uklapa” konja u svoje pejzaže, za njih vezuje kola poput Nojeve barke, vazdiže ih u nebo, njima nadkriljuje usamljene salašarske kućerke ili karakteristično zelenilo okućnica. Ti razigrani konji, krilati i vatreni, opčinjavaju svojom lepotom i neponovljivošću. Lako se pamte i teško zaboravljaju ti vranci i belci plamenih griva i vilinskih očiju. Prisutni su ne samo kao inspiracija i motiv, već kao simbol, kao vrisak i prasak. Mesaroš prikaz konja stilizuje i dovodi do karakterističnog, čak “zaštitnog znaka” vlastitog slikarstva.
U svom poetskom i veoma simboličnom slikarstvu Janoš ostvaruje sasvim nov stil u naivi, zasnovan na spoju legende i stvarnosti zavičaja, i veštim rasporedom svetlih i nežnih boja povezuje biblijske i kosmičke teme. Pred nama je neobičan slikar, veoma slobodan u likovnom izrazu koji se trudi da nam otkrije i ono pritajeno u nama, i da što više prodre u psihologiju viđenog i doživljenog u čemu je istovremeno i najveći kvalitet njegovog stvaralaštva. U njegovim slikama se javlja jedna zasebna, suptilna i sasvim pitka doza slikarskog nadrealizma koja njegovim ostvarenjima daje osobenu privlačnost. Slikar vatre i slikar tišine, spokoja i nespokoja, slikar poeta, Janoš Mesaroš godinama tka svoju jedinstvenu slikarsku tkanicu po kojoj će se prepoznavati vreme u kojem smo trajali.